Turizm sektörü pandeminin olumsuz etkilerinin yaşandığı bir dönemden sonra 2021 yılının ikinci yarısından itibaren toparlanma sürecine girdi.
TURİZM SEKTÖRÜ
UNWTO Dünya Turizm Barometresi (2022-1) sonuçlarına göre, protokollerle hafifletilen seyahat kısıtlamaları ve aşılama oranlarındaki yükseliş turizm sektöründe pandeminin etkilerini nispeten yumuşattı. Uluslararası turizm 2021’in ikinci yarısında ılımlı bir şekilde toparlandı ve uluslararası turist sayılarının 3. ve 4. çeyreklerde pandemi öncesi seviyelere kıyasla %62 azaldığı görüldü. Edinilen sınırlı verilere göre, Aralık ayında uluslararası turist sayıları 2019 seviyelerinin %65 altında kaldı.
Bununla birlikte küresel turizm 2021 yılında 2020’ye kıyasla %4’lük bir artış yaşadı. 2020 yılında 400 milyon olan turist sayısı 2021 yılında 415 milyona ulaştı. UNWTO’nun ön tahminlerine göre, uluslararası turist sayıları (gecelik ziyaretçiler) hala pandemi öncesi 2019 yılının %72 altında. Geçtiğimiz yıl ise uluslararası turist sayısı 2019 yılına göre %73 oranında azalmıştı.
Avrupa ve Amerika, 2021’de 2020’ye kıyasla güçlü sonuçlar kaydetse de her iki bölge pandemi öncesi seviyelerin %63 altında kaldı. Alt bölgelere göre en iyi performans Karayipler’de görüldü. Karayipler 2019’un %37 altında kalsa da 2020’nin %63 üzerine çıkmayı başardı.
Artan turizm harcamaları
2021’de turizm sektörünün küresel ekonomiye katkısı, geçen yılın 1,6 trilyon ABD doları üzerinde olmasına rağmen, pandemi öncesi 2019 yılında ulaşılan 3,5 trilyon ABD doları değerin 1,9 trilyon ABD doları altında olduğu tahmin ediliyor. Uluslararası turizmden elde edilen ihracat gelirleri, seyahat başına daha yüksek harcama nedeniyle 2020’ye göre küçük bir gelişmeyle 2021’de 700 milyar ABD doları civarında oldu.2019’da rakam 1,7 trilyon ABD doları civarındaydı. Ortama kişi başı turist harcamasının ise önceki yıla göre 2021 yılında 1.300’den 1.500 ABD dolarına çıktığı tahmin ediliyor. UNWTO Uzmanlar Paneline göre 2022 için daha iyi bir tablo öngörülse de uluslararası turist sayılarının 2024 veya sonrasında 2019 seviyelerine dönmesini bekleniyor.
TÜRKİYE’DE SEKTÖR
Türkiye’de 2021 yılı, iç turizmin hareketli geçtiği bir yıl oldu. Pandemi nedeniyle insan yaşamının tehdit altında olması, ticari ve ekonomik kaygıların yoğunlaşması, sokağa çıkma kısıtlamaları ve şehirlerarası seyahat yasakları turizmi olumsuz etkilerken, haziran ayı itibarıyla kısıtlamaların kaldırılması, sektöre tekrar hareket getirdi. Pandemi kaynaklı yurt dışı uçuş yasakları nedeni ile tatil amaçlı seyahatlerde yurt içi merkezler tercih edildi. Zaman zaman salgına bağlı vakalar artsa da kurallar çerçevesinde kullanılan mekân kapasiteleri ile turizm sektörü adına ticari anlamda olumlu bir sezon yaşandı.
Özellikle belli dönemlerde ülkelerinde karşılaştıkları seyahat yasaklarıyla ilgili yaptırımlar nedeniyle Türkiye’ye gelen Avrupalı turist sayısı sınırlı kalırken, Rus, Alman ve Ukraynalı turistlerin sezonun ortasında gelmeye başlamaları ile ülkenin güneyinde bulunan turistik yörelerde hareketlilik görüldü. Paket tur satın almadan seyahat eden Avrupalı vatandaşların Türkiye’yi tercih etmeleri de turizm sektöründe olumlu bir tablo yarattı. İç turizm sektöre can suyu olurken 2021 yılı turizm gelirlerinin artmasında da etkin rol oynadı.
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı verilerine göre, 2021 yılında Türkiye’ye gelen turist sayısı 29,3 milyon kişi olurken toplam turizm geliri 24,5 milyar dolar, ortalama kişi başı harcama ise 834 dolar olarak hesaplandı. 2019’un aynı dönemine göre turizm gelirinde %29,1 düşüş kaydedilmesine rağmen 2020 yılına kıyasla gelirlerde %103 artış yaşandı.